دیدار عزیزان در عالم برزخ وآخرت

باید گفت هم از نظر عقلی و هم با نظر در آیات و روایات این مطلب به دست می‌آید که هم امید دیدار عزیزان هست و هم نسبت‌های که در این دنیا بوده بر قرار است؛ لکن شرطی دارد که در آخر اشاره می‌کنیم.
از نظر عقلی با توجه به این که انسان دارای دو بعد است، جسم و روح و انسانیت انسان به روح اوست نه به جسمش و روح یک امر جاویدان و خالد است و همین روح است که از دنیا به آخرت منتقل می‌شود.

چون ارواح در آخرت همان روح‌های دنیائی است پس همان نسبت‌ها بر قرار است. قران کریم می‌فرماید: « یوم یفر المرء من اخیه و امه و ابیه و صاحبته و بنیه» (1) یعنی روزی که انسان (بخاطر هول و وحشت محشر و یا بخاطر حقوقی که نزدیکان ممکن است بر گردن او داشته باشند) از برادر و مادر و پدر و دوست و فرزندانش فرار می‌کند. که آیه شریفه دلالت دارد که این نسبت‌ها بر قرار است گرچه از آن ها فرار می‌کند. 
ظاهر آیه این است که این خویشاوندی‌ها بر قرار است و امکان دیدن هم هست؛ اما روایات متعددی ذکر شده که دلالت دارد که مؤمنان در برزخ و قیامت یک دیگر را می‌بینند و می‌شناسند که به چند ایه و روایت اشاره می‌کنیم.

در قرآن کریم آمده: «کسانی که ایمان آوردند و فرزندان شان به پیروی از آنها ایمان اختیار کردند ما فرزندانشان را در بهشت به آنها ملحق می کنیم، بی آنکه از عمل آنها چیزی بکاهیم». (2)

در روایت ابن عباس از پیامبر گرامی (ص) نقل شده است: «هنگامی که انسان وارد بهشت می شود سراغ پدر و مادر و همسر و فرزندانش را می گیرد، به او می گویند: آنها به درجه و مقام و عمل تو نرسیده اند، عرض می کند پروردگارا! من برای خودم و آنها عمل کردم، در این جا دستور داده می شود که آنها را به او ملحق کنید».

در هر صورت این احترامی است که خداوند برای پدران صالح قائل می شود که اگر افراد او از نظر عمل کوتاهی و تقصیری داشته باشند می بخشد و ترفیع مقام می دهد و به درجه آنها می رساند. و این موهبت برای افرادای است که در مسیر پدران گام بر می دارند در ایمان از انها پیروی می کنند و از نظر مکتبی به آنها ملحق می شوند. (3)

حفص بن بختری از امام صادق (ع) روایت می کند که فرمود: «مومن، اهل خود را می بیند و آن چه را که موجب محبت او است مشاهده می نماید، لیکن چیزهائی که موجب کراهت او می گردد از نظر او پوشیده می شود». نیز فرمود: بعضی از مومنان در هر هفته یک بار، روز جمعه به زیارت و ملاقات اهل خود می آیند، بعضی دیگر بر حسب مقدار عمل خود می توانند آنان را ملاقات و زیارت کنند. (4)
ابو بصیر نیز از آن حضرت نقل می کند: هیچ روح مومنی نیست مگر آن که در هنگام ظهر به دیدار اهل خود می رود، اگر دید اهلش به اعمال نیک مشغول است، حمد و سپاس خدای را بر این نعمت به جای می آورد. (5) 

پی نوشت:
1-عبس آیه 34 و 35 
2-سوره طور، آیه 21
3-تفسیر نمونه، ج 22، ص 428 تا 430
4-بحارالانوار، ج 6، ص 256
5-بحارالانوار، ج 6، ص 256